Statushouder: “Ik kreeg een kans en kon gaan vliegen”

Dit verhaal is onderdeel van onze serie Op de radar. Een serie over veerkracht in onzekere tijden. 

Asmerom, 33 jaar oud, woont sinds 2015 in Nederland en voelt zich in zijn huidige rol als coach als een vis in het water. Op dit moment is hij ook nog statushouder en naar eigen zeggen “onderweg om Nederlander te worden.” Duidelijk is dat hij tijdens zijn reis van Eritrese vluchteling naar Nederlandse burger al heel wat obstakels heeft overwonnen. Eén ding is zeker: zijn optimisme en doorzettingsvermogen hebben hem geholpen om te komen waar hij nu is. “Ik geef niet op. Daar ben ik echt trots op, dat is mijn kracht, mijn geheime wapen.”

Als kapitein zonder kompas

Asmerom vluchtte, na een studie Culturele Antropologie en Archeologie, in 2014 uit Eritrea. Toen hij vertrok, had hij nog geen idee waar hij terecht zou komen. Hij vluchtte via Sudan: “Een corrupt land en een onveilige omgeving.” Hij stond in de overlevingsstand en had nog geen idee waar hij naartoe zou gaan. “Ik voelde me als een kapitein zonder kompas.”

‘Ik wist waar ik heen wilde, maar ik kon er niet naartoe’

In 2015 kwam Asmerom aan in Nederland. Na zijn aanmelding in Ter Apel kwam hij in het asielzoekerscentrum (azc) in Oisterwijk terecht. “Het was een goede tijd, ik ontmoette veel nieuwe mensen.” Asmerom kon aan de slag als tolk en organiseerde veel activiteiten. Ook werkte hij als vrijwilliger om de talenten en potentie van statushouders naar boven te halen.

Hij kreeg al gauw na aankomst een verblijfsvergunning toegewezen, maar nog geen woning. “Ik had wel de vergunning om ergens te gaan wonen, maar de wachtlijst was lang.” Asmerom wilde in Nederland verder studeren. Hij zou  voor zijn 30^e moeten starten met een studie om in aanmerking te komen voor studiefinanciering. Het heeft twee jaar geduurd voordat hij een woning toegewezen kreeg en Asmerom passeerde in die tijd de 30 jaar. “Hoe kon ik nu zonder huis mijn droom om verder te studeren bereiken? Ik kreeg geen hulp hierbij. Het voelde alsof ik werd klein gehouden.”

Eenmaal in zijn nieuwe woning in Vlaardingen startte het inburgeringstraject, een paar zware jaren braken aan. Overdag werkte Asmerom onder andere in een kwekerij en in de avonduren volgde hij een taalcursus. “Het was een nachtmerrie voor mij. Ik ben geen machine.” Hij wist waar hij naartoe wilde met zijn toekomst, maar hoe hij daar moest komen bleef ook in die tijd ongewis. “Ik ben hoogopgeleid. Als je dan geen ruimte krijgt om te doen wat je wilt doen dan is dat moeilijk.”

Het keerpunt: een baan

2018 was een keerpunt. Volgens Asmerom ontstond dat keerpunt, omdat hij altijd bleef bouwen aan zijn netwerk. “Ik blijf altijd vriendelijk en benader mensen met een glimlach. Ik wist dat het op een dag anders zou worden, ik bleef hopen.” Op een dag stuurde een medewerker van de sociale dienst hem een vacature door voor inburgeringscoach bij Het Trefpunt in Schiedam, een plek waar nieuwkomers begeleid worden bij hun integratieproces. Hij mocht solliciteren, maar sprak nog nauwelijks Nederlands en had geen ervaring binnen het sociaal domein. Er werden hoge eisen gesteld aan Nederlandse taalvaardigheid, maar zijn potentie werd gezien en hij werd aangenomen bij de organisatie.

Het is zo belangrijk een kans te krijgen, vertelt Asmerom: “Toen ik een kans kreeg, voelde ik mij direct als herboren. En ik voelde dat deze functie, het vervullen van een brugfunctie in verschillende gemeenschappen, bij mij paste. Ik had eindelijk het gevoel dat ik kon gaan vliegen en mijn dromen waar kon gaan maken.” Nu kijkt Asmerom alleen nog maar vooruit: “Het verleden is verleden, dat is voorbij.”

Asmeroms visie op Nederlands vluchtelingenbeleid en integratieproces: 4 adviezen

Asmerom heeft vanuit zijn ervaringen een duidelijke visie op hoe het vluchtelingenbeleid en het integratieproces in Nederland beter kan. Zijn adviezen:

1. Organiseer voorlichtingsbijeenkomsten
   Asmerom heeft een aantal ideeën om het inburgeringsproces beter te laten verlopen voor nieuwkomers. Zo raadt hij aan in een vroeg stadium goede voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren over de wet- en regelgeving, over de rechten en plichten in Nederland. “Het Nederlandse systeem is gericht op de Nederlandse mentaliteit. Met onwetendheid hierover kom je in de problemen.”
2. Zorg voor rolmodellen en vertrouwenspersonen
   “Geef mensen aandacht en goede begeleiding. Als statushouders vanaf dag één goed begeleid worden, dan zou dat hun kans op een baan aanzienlijk vergroten”, zo stelt Asmerom. “Daarbij is een rolmodel van groot belang. Zo heb ik veel te danken aan, ik noem haar ‘mijn Nederlandse moeder’, Yvonne.” Yvonne was de projectleider bij het Trefpunt in Schiedam.”Een vertrouwenspersoon is heel belangrijk, want statushouders, zeker die uit Eritrea, hebben grote moeite met het hebben van vertrouwen. Wij vertrouwen niet zomaar iemand. Dat is de realiteit in mijn land van herkomst. Mijn motto is: heb vertrouwen maar wees ook voorzichtig, weet waar je grens ligt.”
3. Werk cultuursensitief
   Daarnaast is cultuursensitief werken, het bewust zijn van en omgaan met culturele verschillen en overeenkomsten, voor professionals in het sociaal domein volgens Asmerom van groot belang. “Vanuit mijn cultuur kijken wij bijvoorbeeld mensen niet direct in de ogen aan. Ik weet dat dit in Nederland als disrespectvol wordt gezien. Een ander voorbeeld is dat Nederlanders open en direct zijn terwijl mensen uit dit Eritrea juist helemaal niet zijn.” Hierdoor heeft Asmerom wel eens het gevoel gehad dat mensen hem snel als ‘zielig of dom’ afschilderden. “In Nederland zijn mensen het gewend om over zichzelf en hun kwaliteiten te vertellen, maar ik was dat niet gewend.
4. Zie potentie en wacht niet met het inzetten ervan
   “Er zijn zoveel nieuwkomers met talenten die positief kunnen bijdragen aan de maatschappij. Als mensen met elkaar in contact komen en de vluchteling echt gaat zien, dan wordt de potentie en het talent zichtbaar. Dat moet worden benut! Als ik vanaf het begin af aan op het sociaal domein had kunnen werken, was ik nu iemand anders geweest.”

De toekomst is als een oceaan

Op dit moment werkt Asmerom in een veelzijdige rol als coach, als bruggenbouwer en als vertrouwenspersoon voor nieuwkomers. Hij ontwikkelt zichzelf en probeert tegelijkertijd zijn bijdrage aan de Nederlandse en Eritrese gemeenschap te leveren. Zijn perfectionisme heeft hij laten varen. “Inmiddels weet ik: je hoeft niet perfect te zijn, als het niet meteen lukt, komt het ook goed, als je maar blijft proberen.”

Asmerom heeft grote dromen. Hij wil gelukkig en gezond blijven, een gezin stichten, vooruit blijven gaan en alle kansen te pakken die zich aandienen. “En als ik morgen ziek word dan accepteer ik dat. Er bestaan geen zekerheden, de toekomst is als een oceaan.”