Het incel-fenomeen: wat is het en hoe ga je ermee om?
De online wereld kan heel ongezond zijn voor jongens en jongvolwassen mannen. De Netflix-hitserie Adolescence toont het gif van de incel-ideologie en subcultuur. De hitserie maakt pijnlijk invoelbaar hoe jongeren negatief beïnvloed worden door deze online incel-subcultuur. Een subcultuur die positieve identiteitsvorming verstoort, en kan leiden tot onverdraagzaamheid en zelfs geweld. In dit artikel delen wij onze inzichten en aanbevelingen op basis van de meest recente ontwikkelingen en de ervaringen uit onze eigen praktijk.
Door ons werk, voor onder andere het Europese Radicalisation Awareness Network, weten wij hoe belangrijk het is om risicofactoren op tijd te herkennen, zodat je met een passende aanpak kunt voorkomen dat een persoon zich identificeert als incel. Want als iemand dat eenmaal doet, dan laat hij zich in online incel-groepen verder voeden door ongezond nihilistische, onverdraagzame en haatzaaiende ideeën.
Wat is de incel-ideologie?
Incels vinden dat zij onvrijwillig celibatair zijn door factoren waar zij geen invloed op hebben. Ze geven andere personen, voornamelijk vrouwen en ‘conventioneel aantrekkelijke’ mannen en de maatschappij, de schuld van hun situatie. Ze vinden dat ze in hun situatie terecht zijn gekomen door bijvoorbeeld:
genetische factoren: een incel vindt zichzelf onaantrekkelijk en gelooft dat vrouwen alleen geïnteresseerd zijn in aantrekkelijke mannen.
sociaal-maatschappelijke structuren: door de emancipatie van vrouwen kunnen vrouwen nu zelf een partner kiezen, en zij kiezen bij voorkeur voor een succesvolle, aantrekkelijke man.
Voedingsbodem
Deze kijk op de wereld kan een voedingsbodem zijn voor onverdraagzame, radicale en gewelddadige gedachten. Opvattingen en ideeën worden voornamelijk gedeeld op websites en fora, mainstream social media en minder gereguleerde platforms zoals 4chan en fora specifiek opgericht voor incels. Hier zijn ook actieve gebruikers uit heel Europa te vinden.
Een training over dit onderwerp volgen?
Waarom is de incel-ideologie schadelijk, en mogelijk zelfs gevaarlijk?
De Incel-subcultuur is ronduit schadelijk voor de ontwikkeling van jongens en jongvolwassenen. Het versterkt negatieve zelfbeelden, en voedt onverdraagzaamheid en haat tegen vrouwen of anderen die niet in hun ideaalbeeld passen. De incel-subcultuur is een bedreiging voor een positieve identiteitsontwikkeling en het aangaan van gezonde relaties met meisjes en vrouwen.
De ideologie kan ook aanzetten tot haat en geweld. Het overgrote deel van de mensen die zichzelf als incel identificeren is niet gewelddadig, maar verschillende online incel-groepen kunnen extreme ideeën en vormen van geweld voeden. Dit geweld is onder te verdelen in 3 categorieën:
persoonlijk geweld: het idealiseren van zelfbeschadiging en zelfdoding is gemeengoed onder incels. Incels moedigen elkaar hierin vaak aan.
interpersoonlijk geweld: incels moedigen elkaar ook vaak aan om anderen met hen mee te nemen als ze zichzelf iets aan willen doen. Ook intimideren ze vrouwen online en offline.
maatschappelijk geweld: sinds 2014 hebben diverse geweldsdelicten plaatsgevonden uit woede tegen vrouwen en de maatschappij, waarna de daders online tot held werden verheven op incel-fora.
De incel-ideologie binnen de bredere manosphere
De incel-community is onderdeel van de bredere manosphere, een deel van het internet dat zich richt op mannen, hun positie in de hedendaagse maatschappij en de uitdagingen die daarbij horen. Dit gaat vaak over uitdagingen op het gebied van:
relaties
mindset
geld verdienen
fysieke gezondheid
Victim-to-hero-narratief
Incels houden zich vooral bezig met hun onvermogen in relaties met vrouwen. Dit manifesteerde zich in eerste instantie vooral in zelfafwijzing, pessimisme en zelfmedelijden. Een recente ontwikkeling zijn influencers die juist een bekrachtigend alternatief bieden en jonge mannen aanmoedigen om hun lot in eigen handen te nemen door rijk te worden, zich mannelijk (dominant) te gedragen en aan hun uiterlijk te werken (‘looksmaxxing’). Dit narratief slaat aan, omdat het jonge mannen in hun kracht zet in plaats van hen omlaag te duwen. Zij voelen zich voornamelijk ondergewaardeerd door feminisme en de moderne samenleving.
Het bereikt nog steeds dezelfde doelgroep als voorheen, maar maakt ook de toegang tot deze ideologie laagdrempeliger en mainstream. Ondertussen zijn termen zoals ‘red pill’, verwijzend naar de keuze tussen leugens, en ‘blue pill’, om de waarheid onder ogen zien inmiddels bekende termen in de manosphere. Black pill is de extremere incel-variant en wordt vaak geassocieerd met pessimisme en fatalisme. Mensen die 'black-pilled' zijn, geloven dat er geen hoop is op verbetering en dat de samenleving fundamenteel oneerlijk is.
Hero-to-reality-narratief
Ondanks de populariteit zien we ook het fenomeen dat jonge mannen deze beweging de rug toekeren. Zij merken bijvoorbeeld dat hun nieuwe, hypermasculiene identiteit geen positief effect heeft op vrouwen. Of ze doorzien dat de influencers waar zij tegen opkeken eigenlijk een verdienmodel runnen gebaseerd op hun onzekerheden. Zo verschijnt er steeds meer ‘voormalige red pill-content’ op sociale media en fora, verhalen van mensen die uit de community zijn gestapt.
Desondanks heeft de red pill-beweging wel een significante invloed op onze jongste generaties. Daarom blijft het essentieel om de mogelijke voedingsbodem voor radicale misogynie voor te zijn.
Incel-identificatie voorkomen
Hoewel een gebrek aan intieme en seksuele interactie met vrouwen de grootste oorzaak lijkt van hun woede, liggen er vaak dieper gewortelde problemen ten grondslag aan het het proces dat leidt tot identificeren met de incel-ideologie. Het is belangrijk om deze problemen te signaleren en aan te pakken om te voorkomen dat een persoon zich identificeert als incel.
Hoe om te gaan met aanhangers incel-ideologie: 5 aanbevelingen
Neem onze 5 aanbevelingen voor een preventieve aanpak ter harte:
Incels zijn vaak jonge, kwetsbare mannen. Bewustwording van hun diepgewortelde onderliggende problemen, zoals sociale druk (de hoge verwachtingen van de samenleving om te presteren en de druk vanuit social media om succesvol en aantrekkelijk te zijn), psychische problemen, identiteit, veiligheid en buitensluiting zijn essentieel voor het begrijpen van de grieven en behoeften van incels.
Moeilijkheden, zoals isolatie, eenzaamheid en mentale problemen kunnen bij de incel-ideologie net zozeer een rol spelen als bij andere ideologieën. Het verschil is dat incels het gevoel hebben dat ze niet zelf hun identiteit hebben gekozen.
Voor primaire preventie is het bevorderen van digitale geletterdheid van belang. Dat geldt ook voor het demystificeren van seks en seksualiteit onder jeugd om zo een gezond beeld te krijgen van hun lichaam en seksualiteit.
Informeer ouders en verzorgers over onaanvaardbare online termen, die deel uitmaken van vrouwenhaat en de incel-terminologie. Onderwijs ook hoe ze hierover in gesprek kunnen gaan met hun kinderen.
Train relevante eerstelijnsprofessionals hoe zij het gesprek met individuen aan kunnen gaan. Gebruik hiervoor een empathische benadering en geef ze het gevoel dat ze zelf controle hebben over hun situatie.
Videogames kunnen een goede ingang zijn om in contact te komen met deze groep. Dit kan bijvoorbeeld door lokale game-evenementen te organiseren, waarbij ook eerstelijnswerkers met kennis van gaming aanwezig zijn die met deelnemers in gesprek kunnen gaan.
Onderzoek en monitor de verschillende online fora en platforms waar incels actief kunnen zijn. Dit helpt met het onderscheiden van mogelijk gevaar/risico.
Binnen de incel-gemeenschap ligt bovendien een taboe op het erkennen van psychische problemen en het krijgen van psychische hulp, waardoor de problemen alleen maar verergeren. Tijdens de behandeling is het belangrijk om de trauma’s en grieven te erkennen, maar de ideologie niet aan te moedigen. Omschrijf zelfhulp als een kracht en niet als een zwakte.
Bied alternatieve voorstellingen van masculiniteit. Er zijn meer mensen die last hebben van sociale onzekerheid en een gevoel van onrechtvaardigheid. Dit zijn normale reacties in een complexe wereld.
Dit artikel is gebaseerd op een paper van het RAN, geschreven door Alwyn Voogd en Rik Scheele.
Heb je radicalisering op je radar?
Welke interventies zijn er in jouw gemeente en zijn die nog toereikend? Past het huidige beleid nog bij de huidige situatie? Met wie werk je wel en niet samen? Samen krijgen we de basis wél op orde.
