De Erasmus Universiteit Rotterdam heeft, in opdracht van de stuurgroep ‘Pilot Voorkomen fraude gemeentelijk sociaal domein’, onderzoek gedaan naar de grootste risico’s op fouten en fraude in de uitvoering van de Wmo en de Jeugdwet. Radaradviseur Lieske van der Torre is een van de onderzoekers in het project.
Rapport fraude gemeentelijk zorgdomein
Recent heeft de onderzoeksgroep een rapport uitgebracht over fraude binnen het gemeentelijk zorgdomein. De belangrijkste bevindingen uit het rapport zijn:
- De risico’s op fraude, fouten of ongepast gebruik liggen voor het grootste deel bij het handelen van de zorgaanbieder.
- De grootste risico’s binnen de Wmo zitten in de productgroepen ‘begeleiding’ en ‘beschermd wonen’. Daar zijn vier belangrijke redenen voor:
- het zijn nieuwe voorzieningen voor gemeenten waardoor de organisatorische processen nog niet volledig op orde zijn;
- Het is vaak moeilijk te beoordelen voor relatieve buitenstaanders welk type zorg nodig is. Hierdoor ligt er relatief veel macht bij de professionals en/of de zorgaanbieders.
- de resultaten van de geleverde zorg zijn niet direct meetbaar;
- het gaat om aanzienlijke bedragen.
- Gemeenten ervaren het gebrek aan transparantie binnen de Jeugdhulp als een risico.
- Er zijn meer risico’s bij zorg gefinancierd door pgb dan bij zorg in natura. Dit verschil wordt alleen maar groter, omdat gemeenten hebben geïnvesteerd in de verdere professionalisering van hun inkoop.
Aanbevelingen voor gemeenten, zorgaanbieders en klanten
In het rapport worden drie concrete aanbevelingen gedaan door de onderzoekers:
- Versterk kennisbundeling en –uitwisseling. De bestrijding van risico’s van onrechtmatigheden en ongepast gebruik vraagt in eerste instantie niet of nauwelijks om de ontwikkeling van nieuwe kennis. De kennis is er al, maar moet nog ontsloten worden voor andere partijen in het zorgnetwerk.
- Versterk de positie van de verschillende partijen ten opzichte van elkaar. De belangen van de gemeente, zorgaanbieders en klanten zijn verschillend. De risico’s op onjuistheden worden verkleind wanneer elk van deze partijen zijn eigen rol in de ‘belangendriehoek’ adequaat speelt. Dit betekent voor gemeenten een kritische houding ten opzichte van de zorgaanbieder en de klant. De klant kan vanuit zijn positie als enige direct en continu een oordeel vellen over de rechtmatigheid en doelmatigheid van de verleende zorg. De klant moet hiertoe wel in staat gesteld worden. Voor de zorgaanbieders moeten de prikkels en mogelijkheden voor fraude, fouten en ongepast gebruik beperkt worden.
- Versterk als gemeenten de handhavingscapaciteit in het gemeentelijke zorgdomein.
Inzetten op handhaving
RadarAdvies heeft veel ervaring op het terrein van handhaving en heeft een effectieve aanpak ontwikkeld. De aanpak bestaat uit een aantal basiselementen zoals; vroegtijdig en goed informeren, het verbeteren van dienstverlening, tijdige signalering van onrechtmatigheden of fraude en sanctionering bij vastgestelde fraude. Deze methodische aanpak richt zich op alle elementen die ervoor moeten zorgen dat men (klanten en aanbieders) zich aan de regels houden: visie en beleid, dienstverlening en (werk-)processen, opzet van controle –strategieën, fraude-alertheid en training van medewerkers, voorlichting en informatie en een monitoringscyclus.
Meer weten?
Wilt u meer weten over fraude binnen het gemeentelijk zorgdomein? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. Hier kunt u het volledige rapport lezen.
