Sport als interventie om radicalisering te voorkomen

De adolescentie is een periode van identiteitsontwikkeling. Jongeren zijn op zoek naar wie ze zijn, wat ze geloven en tot welke groepen ze behoren. In deze zoektocht kunnen extremistische groeperingen of ideologieën de antwoorden geven op vragen waar de jongeren mee zitten[1].

Sport als interventie werkt, omdat:

• jongeren door het trainen in een team en/of het aanvoeren van een team een gevoel van verbondenheid ervaren. In plaats van dat jongeren zich vasthouden aan de identiteit van een extremistische groep, kunnen ze zich met hun sportvereniging of team identificeren. Het biedt dus een sterk alternatief.
• het omgaan met falen en fouten maken een belangrijke vaardigheid is en dus bijdraagt aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren. Het vergroot hun weerbaarheid in toekomstige moeilijke situaties.
• het bijdraagt aan een positieve identiteitsontwikkeling. Wanneer jongeren zelf sportactiviteiten organiseren en hierdoor eigenaarschap ervaren, draagt dit bij aan een positieve identiteitsontwikkeling. Dat ze iets kunnen bereiken in sport bevestigt dat ze ook iets kunnen bereiken in het dagelijks leven.

Aanbevelingen

• Focus op het proces van persoonlijke ontwikkeling van de jongeren. Het omgaan met fouten draagt bij aan de weerbaarheid en het vieren van successen vergroot het zelfvertrouwen van de jongeren.
• Zorg ervoor dat je een duurzaam project ontwikkelt, zodat de jongeren langdurig worden betrokken en begeleidt. Het gevoel van verbondenheid en het ontwikkelen van een positieve identiteit gebeurt niet in een paar weken tijd.

[1] Stephens, W., Sieckelinck, S., & Boutellier, H. (2021). Preventing violent extremism: A review of the literature. Studies in Conflict & Terrorism, 44(4), 346-361.

Het versterken van gedeelde normen en waarden draagt ook bij aan de weerbaarheid van jongeren. De ‘aantrekkingskracht’ van extremistische groepen of ideologieën kan verminderd worden door het hebben van alternatieve en sterkere normen en waarden[2]. Door jongeren kennis bij te brengen op het gebied van diversiteit, mensenrechten en burgerschap en te leren hoe hier een standpunt over in te nemen, worden ze weerbaarder tegen extremisme[3].

Sport als interventie werkt, omdat:

• het leert jongeren over fair play. Dit is een goede opstap om jongeren de waarden van democratisch burgerschap te leren, zoals tolerantie, dialoog en zelfreflectie, welke allemaal bijdragen aan hun weerbaarheid tegen (gewelddadig) extremisme.
• gelijke mogelijkheden, omgaan met tegenslagen, toewijding en discipline inherent zijn aan het verbeteren van sportprestaties. Door deze principes te verbinden aan situaties buiten sport kunnen jongeren leermomenten en levenslessen opdoen.

Aanbevelingen

• Laat jongeren zelf regels opstellen. Hierdoor leren ze discussiëren, reflecteren en de consensus op te zoeken.
• Moedig jongeren aan om nieuwe activiteiten te ondernemen, naar plekken te gaan waar ze normaal niet heengaan en help ze nieuwe mensen te ontmoeten (zoals voetballers, mensen van andere gemeenschappen of sportclubs). Dit draagt bij aan het vergroten van hun wereldbeeld, het verbreden van hun belevingswereld en het uitbreiden van hun ervaringen. Dit is een essentieel onderdeel van weerbaarheid tegen radicalisering.

[2] Stephens, W., Sieckelinck, S., & Boutellier, H. (2021). Preventing violent extremism: A review of the literature. Studies in Conflict & Terrorism, 44(4), 346-361.

[3] Ghosh, R., Chan, W. A., Manuel, A., & Dilimulati, M. (2017). Can education counter violent religious extremism?. Canadian Foreign Policy Journal, 23(2), 117-133.

Sociaal isolement en marginalisering worden in artikelen vaak genoemd als risicofactoren voor radicalisering[4+5]. Sociale cohesie en positieve sociale netwerken kunnen deze risicofactoren afzwakken.

Sport als interventie werkt, omdat:

• sportactiviteiten laagdrempelig zijn en niet discrimineren, iedereen kan meedoen.
• het gesegregeerde gemeenschappen en gemeenschappen die niet met elkaar bekend zijn kan verbinden en zo de sociale cohesie kan versterken.
• jongeren in aanraking komen met ‘andere’ groepen, het hun empathisch vermogen bevordert en het bovendien stereotypering tegengaat.

Aanbevelingen

• Organiseer sportactiviteiten die zichtbaar zijn. Zichtbaarheid kan ervoor zorgen dat meer jongeren mee gaan doen.
• Focus op betrokkenheid vanuit de hele samenleving en niet van een specifieke doelgroep.
• Benadruk de overeenkomsten van de jongeren met verschillende achtergronden. Wanneer zij meer positieve ervaringen hebben met leeftijdsgenoten uit andere gemeenschappen, vermindert dit vooroordelen.

[4] RAN ISSUE PAPER The root causes of violent extremism, 2016.

[5] Stephens, W., Sieckelinck, S., & Boutellier, H. (2021). Preventing violent extremism: A review of the literature. Studies in Conflict & Terrorism, 44(4), 346-361.

Initiatieven op het gebied van de preventie van radicalisering bereiken vaak moeilijk de kwetsbare jongeren waarvoor de interventie ontwikkeld is.

Sport als interventie werkt, omdat:

• het een aantrekkelijke activiteit is voor een grote en diverse groep jongeren

Aanbevelingen

• Zorg dat de organisatie van de activiteiten in handen is van een goede afspiegeling van de samenleving.
• Zorg voor laagdrempelige participatie door de kosten voor de activiteit laag te houden en geen speciale vaardigheden of materiaal te vereisen.
• Gebruik termen als de preventie van radicalisering en het bevorderen van inclusie niet in de aankondiging of werving voor de activiteiten. Leg de focus op het vervullen van de behoefte van de jongeren die je wilt bereiken en niet op de reden van de activiteit.
• Bedenk en ontwerp het programma samen met jongeren uit de doelgroep. Zo zorg je voor aansluiting op de wensen en behoeften van de groep.