Sport als interventie om radicalisering te voorkomen
Met een vroegtijdige preventieve aanpak vergroten we de weerbaarheid van jongeren tegen polarisatie en radicalisering in jouw wijk of gemeente. Er zijn veel aanpakken mogelijk. Eén van de belangrijkste: sport. Vanuit ons werk voor het Europese Radicalisation Awareness Network geven we advies hoe je in Nederland sport inzet om radicalisering te voorkomen.
Begin bij het begin en werk samen
Effectieve samenwerking tussen partijen in wijken is essentieel om positieve resultaten te bereiken. Onze aanbevelingen voor effectieve samenwerking zijn:
breng alle partners (zoals bestaande sportclubs, scholen en jeugdwerkers) in kaart die weten wat er speelt bij de jongeren en wat de behoeften zijn van de gemeenschap
nodig de partners uit voor gesprekken en ontdek wat obstakels en motivaties zijn om samen te werken
bedenk samen met partners op welke manier zij een positieve bijdrage kunnen leveren
stel gezamenlijke doelen vast en bepaal wie wat wanneer gaat doen
4 aandachtspunten met advies
We delen 4 aandachtspunten waarop sportinterventies bijdragen aan de preventie van radicalisering met per punt ons advies voor het verwezenlijken van deze resultaten.
1. Positieve identiteitsontwikkeling en gevoel van verbondenheid
De adolescentie is een periode van identiteitsontwikkeling. Jongeren zijn op zoek naar wie ze zijn, wat ze geloven en tot welke groepen ze behoren. In deze zoektocht kunnen extremistische groeperingen of ideologieën de antwoorden geven op vragen waar de jongeren mee zitten [1].
Sport als interventie werkt, omdat:
jongeren door het trainen in een team en/of het aanvoeren van een team een gevoel van verbondenheid ervaren. In plaats van dat jongeren zich vasthouden aan de identiteit van een extremistische groep, kunnen ze zich met hun sportvereniging of team identificeren. Het biedt dus een sterk alternatief.
het omgaan met falen en fouten maken een belangrijke vaardigheid is en dus bijdraagt aan de persoonlijke ontwikkeling van jongeren. Het vergroot hun weerbaarheid in toekomstige moeilijke situaties.
het bijdraagt aan een positieve identiteitsontwikkeling. Wanneer jongeren zelf sportactiviteiten organiseren en hierdoor eigenaarschap ervaren, draagt dit bij aan een positieve identiteitsontwikkeling. Dat ze iets kunnen bereiken in sport bevestigt dat ze ook iets kunnen bereiken in het dagelijks leven.
Het omgaan met fouten draagt bij aan de weerbaarheid en het vieren van successen vergroot het zelfvertrouwen van de jongeren.
Zodat de jongeren langdurig worden betrokken en begeleidt. Het gevoel van verbondenheid en het ontwikkelen van een positieve identiteit gebeurt niet in een paar weken tijd.
[1] Stephens, W., Sieckelinck, S., & Boutellier, H. (2021). Preventing violent extremism: A review of the literature. Studies in Conflict & Terrorism, 44(4), 346-361.
2. Burgerschap en sociale inclusie
Het versterken van gedeelde normen en waarden draagt ook bij aan de weerbaarheid van jongeren. De ‘aantrekkingskracht’ van extremistische groepen of ideologieën kan verminderd worden door het hebben van alternatieve en sterkere normen en waarden[2]. Door jongeren kennis bij te brengen op het gebied van diversiteit, mensenrechten en burgerschap en te leren hoe hier een standpunt over in te nemen, worden ze weerbaarder tegen extremisme[3]
Sport als interventie werkt, omdat:
het leert jongeren over fair play. Dit is een goede opstap om jongeren de waarden van democratisch burgerschap te leren, zoals tolerantie, dialoog en zelfreflectie, welke allemaal bijdragen aan hun weerbaarheid tegen (gewelddadig) extremisme.
gelijke mogelijkheden, omgaan met tegenslagen, toewijding en discipline inherent zijn aan het verbeteren van sportprestaties. Door deze principes te verbinden aan situaties buiten sport kunnen jongeren leermomenten en levenslessen opdoen.
Hierdoor leren ze discussiëren, reflecteren en de consensus op te zoeken.
Naar plekken te gaan waar ze normaal niet heengaan en help ze nieuwe mensen te ontmoeten (zoals voetballers, mensen van andere gemeenschappen of sportclubs). Dit draagt bij aan het vergroten van hun wereldbeeld, het verbreden van hun belevingswereld en het uitbreiden van hun ervaringen. Dit is een essentieel onderdeel van weerbaarheid tegen radicalisering.
[2] Stephens, W., Sieckelinck, S., & Boutellier, H. (2021). Preventing violent extremism: A review of the literature. Studies in Conflict & Terrorism, 44(4), 346-361.
[3] Ghosh, R., Chan, W. A., Manuel, A., & Dilimulati, M. (2017). Can education counter violent religious extremism?. Canadian Foreign Policy Journal, 23(2), 117-133.
3. Bevorderen van sociale cohesie
Sociaal isolement en marginalisering worden in artikelen vaak genoemd als risicofactoren voor radicalisering[4+5]. Sociale cohesie en positieve sociale netwerken kunnen deze risicofactoren afzwakken.
Sport als interventie werkt, omdat:
sportactiviteiten laagdrempelig zijn en niet discrimineren, iedereen kan meedoen.
het gesegregeerde gemeenschappen en gemeenschappen die niet met elkaar bekend zijn kan verbinden en zo de sociale cohesie kan versterken.
jongeren in aanraking komen met ‘andere’ groepen, het hun empathisch vermogen bevordert en het bovendien stereotypering tegengaat.
Zichtbaarheid kan ervoor zorgen dat meer jongeren mee gaan doen.
Vanuit de hele samenleving en niet van een specifieke doelgroep.
Wanneer zij meer positieve ervaringen hebben met leeftijdsgenoten uit andere gemeenschappen, vermindert dit vooroordelen.
[4] RAN ISSUE PAPER The root causes of violent extremism, 2016.
[5] Stephens, W., Sieckelinck, S., & Boutellier, H. (2021). Preventing violent extremism: A review of the literature. Studies in Conflict & Terrorism, 44(4), 346-361
4. Bereiken doelgroep
Initiatieven op het gebied van de preventie van radicalisering bereiken vaak moeilijk de kwetsbare jongeren waarvoor de interventie ontwikkeld is.A
Sport als interventie werkt, omdat:
het een aantrekkelijke activiteit is voor een grote en diverse groep jongeren
Zorg dat de organisatie van de activiteiten in handen is van een goede afspiegeling van de samenleving.
En geen speciale vaardigheden of materiaal te vereisen.
Focus niet alleen op de reden van de activiteit. De behoefte van de jongeren is belangrijker. Gebruik termen als de preventie van radicalisering en het bevorderen van inclusie niet in de aankondiging of werving voor de activiteiten.
Bedenk en ontwerp het programma samen met jongeren uit de doelgroep. Zo zorg je voor aansluiting op de wensen en behoeften van de groep.
Dit artikel is gebaseerd op een paper van het RAN, geschreven door Boy Broeders.
