Inclusie bevorderen en polarisatie voorkomen

11 juni 2020

Lessen uit de Europese context: deel 1

Overheden hebben hun burgers hard nodig om inclusie te bevorderen en polarisatie te voorkomen. De Black Lives Matter-beweging speelt een grote rol in het wereldwijde discriminatiedebat met inclusie aan de ene kant en polarisatie aan de andere kant. Er zijn verschillende reacties van overheden op de stevige signalen vanuit gemeenschappen; voorbeelden van hoe het volgens ons wel en niet moet.

Het is cruciaal om nu op lokaal niveau te investeren in bonding van gemeenschappen intern en het faciliteren van bridging; gemeenschappen met elkaar in contact brengen. Een goede samenwerking met en tussen gemeenschappen draagt bij aan inclusie en voorkomt radicalisering. Gemeenten in Nederland zijn hier goed toe in staat en wij helpen hen op weg.

Waarom is inclusie bevorderen cruciaal?

Juist op lokaal niveau kunnen jonge mensen weerbaarheid verliezen en kwetsbaar worden als ze zich niet gezien en gehoord voelen. Daarom is het cruciaal om op lokaal niveau zowel te zorgen voor bonding als bridging. Hier hebben gemeenten de betrokkenheid van hun gemeenschappen bij nodig. Binnen en tussen gemeenschappen kunnen spanningen ontstaan en groeien. Een goede relatie met de lokale overheid kan ervoor zorgen dat deze spanningen gemeenten niet boven het hoofd groeien en tot ongewenste ontwikkelingen bij individuen leiden.

Vervolgens is de vraag: wat is het voordeel van samenwerking met gemeenschappen voor gemeenten, hoe creëer je zo’n goede relatie, en wat heeft een gemeente haar gemeenschappen te bieden?

Waarom samenwerken om polarisatie te voorkomen?

Gemeenschappen kunnen een veilige haven bieden aan kwetsbare individuen. Actieve deelname binnen een gemeenschap en het gevoel krijgen bij een groep te horen kan een kwetsbaar individu bijvoorbeeld een alternatief bieden voor extremistische groepen. Op hun beurt willen gemeenschappen hun jongeren absoluut niet de verkeerde kant zien opgaan. Samenwerking met gemeenten kan helpen om tijdig in te grijpen. Door korte lijntjes met de gemeente te houden, kan tijdig en laagdrempelige hulp worden geboden om erger te voorkomen.

Meer informatie infographic

1. Voorbereiden

Zorg voor duidelijkheid en haalbare doelen vanaf het prille begin: wat willen wij als gemeente bereiken? Hoeveel middelen hebben we hiervoor beschikbaar?
Ken de lokale context: welke gemeenschappen kennen we binnen onze gemeente? Hebben we al contact? Welke gemeenschappen zijn relevant om mee samen te werken ter preventie van radicalisering?

2. Contact leggen

Wees transparant en open. Praat over de preventie van radicalisering, maar maak dat niet het hoofddoel van de samenwerking. Gemeenten en gemeenschappen kunnen op zoveel gebieden iets voor elkaar betekenen.
Samenwerken betekent geven en nemen. Wat is voor de partner belangrijk? Dit kan bijvoorbeeld het voortbestaan van een gemeentelijk zwembad zijn of meer speelruimte voor kinderen in de wijk.
Normaliseer contact en ga met elkaar in dialoog. Het is fijn om elkaar echt te leren kennen en elkaar niet alleen te spreken in crisistijd. Dit zorgt voor korte lijntjes op momenten dat het wel nodig is. Denk aan een maandelijks koffiebezoekje aan de kerk of een verenigingsgebouw.

3. Kies je partners

Welke gemeenschappen zijn het belangrijkst om polarisatie en radicalisering tegen te gaan? Betrek sleutelfiguren in de gemeentelijke preventieaanpak. Let op hierbij niet bij te dragen aan stigmatisering, zorg dat belangen van alle partijen aan bod komen.
Zijn de personen waar je contact mee hebt ook degenen die de gemeenschap vertegenwoordigen? Gemeenschappen kunnen ontzettend divers zijn. Zorg dat dit in samenwerkingen ook terug te zien is!
Creëer een partnerschap voor de lange termijn. Blijf bij elkaar betrokken in goede tijden en in crisistijden.

4. De samenwerking

Stel samen doelen op en beperk dit niet tot de preventie van radicalisering.
Spreek met elkaar af op neutraal terrein. Het stadhuis is niet altijd de juiste plek.
Kies de juiste persoon vanuit de gemeente en wissel niet te vaak.

5. Reageer op crises en voorkom polarisatie

In het onfortuinlijke geval van een crisis is het belangrijk om zo snel mogelijk contact te zoeken met getroffen gemeenschappen. Vraag naar hun behoeften – dit kan beveiliging zijn of juist een goed gesprek.
Ga voor veiligheid maar verlies het sociale aspect niet uit het oog – dit is noodzakelijk voor herstel. Als er geen sociale en emotionele aandacht gegeven wordt aan moeilijke gebeurtenissen, zoeken mensen een eigen manier om ermee om te gaan wat kan leiden tot versterkte polarisatie of radicalisering.

Wat heeft een gemeente haar gemeenschappen te bieden?

Gemeenten kunnen een verbindende factor spelen binnen en tussen gemeenschappen door bijvoorbeeld:

ontmoetingen organiseren
een sociale kaart van migrantenorganisaties up to date houden en publiceren
subsidies voor sociale innovatie verstrekken die inclusie bevorderen (denk aan varianten op kunst, cultuur en eten)investeren in vredestijd. Dit is nog altijd de beste remedie tegen handelingsverlegenheid tijdens een crisis

Een universele aanpak voor een goede samenwerking bestaat niet. De lokale context verschilt van stad tot stad. De tips uit dit artikel kunnen houvast bieden in het tot stand brengen van een goede samenwerking. Die goede samenwerking tussen gemeenschappen en gemeenten is – in de preventie van radicalisering en op een heleboel andere gebieden – altijd gunstig.

Dit artikel is gebaseerd op een paper van het RAN geschreven door Wessel Haanstra.

Wat kunnen wij voor u betekenen?

Wilt u misschien even bellen om van gedachten te wisselen over uw vraag? Dat kan altijd. Bel gerust of stuur een e-mail naar Fenna Keijzer, Mirte Loeffen, Malaz Shahhoud of Feline Deniz.

U kunt uw vraag ook alvast stellen via ons contactformulier. Dan neemt een van onze adviseurs contact met u op.

Ontvang onze nieuwsbrief

Lees ook:

Aanpak preventie radicalisering